स्वयम् _svayam

स्वयम् ind.

1 Oneself, in one's own person (used reflexively and applicable to all persons, such as my- self, ourselves, thyself, himself &c. &c., and sometimes used with other pronouns for the sake of emphasis); विषवृक्षो$पि संवर्ध्य स्वयं छेत्तुमसांप्रतम् Ku.2.55; यस्य नास्ति स्वयं प्रज्ञा शास्त्रं तस्य करोति किम् Subhāṣ.; R.1.7;3.2; 2.56; Ms.5.39.

-2 Spontaneously, of one's own accord, without trouble or exertion; स्वयमेवोत्पद्यन्त एवंविधाः कुलपांशवो निःस्नेहाः पशवः K.

-Comp. -अधिगत a. self-acquired.

-अनुष्ठानम् one's own achievement.

-अर्जित a. self-acquired.

-इन्द्रियमोचनम् spontaneous emission of semen.

-ईश्वरः an absolute sovereign.

-ईहितलब्ध a. gained by one's own effort; अनुपध्नन् पितृद्रव्यं श्रमेण यदु- पार्जितम् । स्वयमीहितलब्धं तन्नाकामो दातुमर्हति ॥ Ms.9.28.

-उक्तिः f.

1 voluntary declaraion.

-2 information, deposition (in law).

-उद्यत a. offered spontaneously.

-उपागतः a son who offers himself voluntarily to an adoptive parent.

-कृत a. self-made, natural. (

-तः) an artificial or adopted son.

-गुप्ता Mucuna Pruritus (Mar. कुयली).

-ग्रहः taking for one-self (without leave).

-ग्राह a.

1 voluntary, self-choosing.

-2 one who takes forcibly. (

-हः) self-choice, self-election; नितम्बिनीमिच्छसि मुक्तलज्जां कण्ठे स्वयंग्राहनिषक्तबाहुम् Ku.3.7; Māl.6.7.

-जात a. self-born.

-ज्योतिस् self-shining.

-दत्त a. self-given. (

-त्तः) a boy who has given himself to be adopted (by his adoptive parents); one of the twelve kinds of sons recognised in Hindu law; मातापितृविहीनो यस्त्यक्तो वा स्यादकारणात् । आत्मानं स्पर्शयेद्यस्मै स्वयंदत्तुस्तु स स्मृतः ॥ Ms.9.177.

-दृश् a. self-evident.

-पाठः an original text.

-प्रकाश a. self-manifesting.

-प्रभ a. self-shining.

-प्रभु a. self-powerful.

-भुः N. of Brahman; शंभुस्वयंभुहरयो हरिणेक्षणानां येनाक्रियन्त सततं गृहकर्मदासाः Bh.1. 1.

-भुवः 1 the first Manu.

-2 N. of Brahman.

-3 of Śiva.

-भू a. self-existent; त्वमेको ह्यस्य सर्वस्य विधानस्य स्वयंभुवः Ms.1.3.

(-भूः) 1 N. of Brahman.

-2 of Viṣṇu.

-3 Of Śiva.

-4 of Kāla or time personified.

-5 of Kāmadeva.

-6 a Jaina deified saint.

-7 the female breast.

-8 the Supreme Being.

-भूतः N. of Śiva.

-भृत a. self-maintained.

-वरः self-choice, self-election (of a husband by the bride herself), choice- marriage.

-वरा a maiden who chooses her own hus- band; ततस्ते शुश्रुवुः कृष्णां पञ्चलेषु स्वयंवराम् Mb.1.61.3.

-श्रेष्ठः N. of Śiva.